Sparta – greckie miasto oraz jedno z największych polis w starożytnej Grecji, znajdujące się w Lakonii, na półwyspie peloponeskim. Zostało założone w IX wieku p.n.e. przez legendarnego Likurga. Miejsce narodzin m.in. Leonidasa i Kasandry.
Historia[]
Sparta została założona w IX wieku p.n.e. Miasto powstało dzięki połączeniu czterech wsi leżących w dolinie rzeki Eurotas.
W VIII i VII wieku p.n.e. Spartanom udało się podbić pobliskie społeczności zamieszkujące Lakonię i Mesenię. Podbitą ludność podzielono na periojków i helotów. Periojkowie byli ludźmi, którzy zachowali wolność osobistą, jednak byli pozbawieni wielu praw. Heloci zaś nie posiadali żadnych praw i zmuszano ich do niewolniczej pracy na roli na rzecz spartiatów, czyli pełnoprawnych obywateli Sparty. Dzięki tym podbojom Sparta stała się jednym z największych polis antycznej Grecji.
Władzę w polis pełniło jednocześnie razem 35 mężczyzn. W ich skład wchodziło dwóch królów, pięciu eforów, i dwudziestu ośmiu gerontów. Królowie wywodzili się z odrębnych dynastii. Podczas wojny jeden z nich wyjeżdżał ze Sparty, aby objąć dowództwo nad armią, a drugi zostawał na terenie polis, żeby dbać o porządek wewnętrzny państwa-miasta. Eforzy byli wybieranymi co rok urzędnikami, którzy zajmowali się administracją, polityką zagraniczną i sądownictwem, pełnili funkcję doradców królów, kontrolowali ich poczynania i mieli prawo do upominania ich. Gerontem mógł zostać mężczyzna, który ukończył 60 lat. Podobnie jak eforzy, gerontowie byli wybierani, jednak pełnili tę funkcję dożywotnio. Zajmowali się przedstawianiem projektów uchwał apelli, czyli zgromadzeniu wszystkich dorosłych spartiatów płci męskiej, które mogło je uchwalać.
Ok. 540 roku p.n.e. w ówczesnemu królowi Spraty – Anaksandridasowi II z dynastii Agiadzi urodził się syn – Leonidas. Był on potomkiem Isu i jako młody chłopiec otrzymał od swojej matki włócznię stworzoną przez Pierwszą Cywilizację. Ok. 490 roku p.n.e. został królem Sparty, a w 480 roku p.n.e. dowodził trzystoma spartańskimi żołnierzami w bitwie pod Termopilami przeciwko wojskom perskim króla Kserksesa I, podczas której poległ. Do dziś on i jego trzystu żołnierzy jest symbolem męstwa, odwagi i poświęcenia dla dobra swojej ojczyzny.